Thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim sau 6 tháng ở bệnh nhân có bệnh máu ác tính được ghép tế bào gốc tạo máu điều trị

Tóm tắt

TÓM TẮT

Mục tiêu: Đánh giá sự thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim sau 6 tháng ở bệnh nhân có bệnh máu ác tính được ghép tế bào gốc điều trị và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim ở những bệnh nhân trên.

Đối tượng, phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả tiến hành trên 31 bệnh nhân có bệnh máu ác tính được ghép tế bào gốc tạo máu điều trị tại Khoa Huyết học - Bệnh viện Bạch Mai và Viện Huyết học Và Truyền máu Trung ương. Sự biến đổi về hình thái và chức năng thất trái được đánh giá thông qua các chỉ số siêu âm tim tại các thời điểm trước ghép tế bào gốc và sau ghép tế bào gốc 6 tháng. So sánh sự thay đổi các chỉ số siêu âm tim tại 2 thời điểm và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi đó.

Kết quả: Bệnh nhân có độ tuổi trung bình 44.61±13.39 (21-65 tuổi). Có sự giảm đường kính thất trái cuối tâm trương (từ 46.35±5.25 mm xuống 44.58±4.68 mm) và thể tích thất trái cuối tâm trương (từ 96.00±18.08 ml xuống 88.61±20.52 ml) sau điều trị ghép tế bào gốc 6 tháng (p< 0.05). Sau 6 tháng nhóm bệnh nhân có tiền sử dùng Anthracycline có phân suất tống máu LVEF thấp hơn (59.79±7.33% với 64.92±5.25%) và sức căng dọc cơ tim GLS thấp hơn (-17.76±2.70 % với -19.81±1.90 %) nhóm không có tiền sử dụng Anthracycline (p< 0.05).

Kết luận: Có sự giảm đường kính và thể tích thất trái sau 6 tháng ghép tế bào gốc tạo máu nhưng không có sự thay đổi khác biệt có ý nghĩa về chức năng tâm thu thất trái. Nhóm điều trị Anthracycline trước ghép khi được điều kiện hóa bằng phác đồ hóa chất liều cao trong phác đồ ghép TBG có phân suất tống máu thất trái (LVEF) và sức căng dọc cơ tim (GLS) sau 6 tháng thấp hơn nhóm không có tiền sử dùng Anthracycline.

Các từ viết tắt: Phân suất tống máu thất trái (LVEF); Sức căng dọc cơ tim toàn bộ (GLS); Ghép tế bào gốc tạo máu (HSCT); Tế bào gốc (TBG); CNTTr: Chức năng tâm trương.

ĐẶT VAN ĐỀ VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Ghép tế bào gốc tạo máu (hay còn gọi là ghép tủy) là một phương pháp điều trị, mới được phát triển trong vài chục năm gần đây. Dù mới được áp dụng, ghép tế bào gốc (TBG) tạo máu đã đem lại hy vọng chữa khỏi bệnh cho bệnh nhân (BN) bị bệnh máu ác tính, bệnh máu mạn tính và bệnh lý di truyền bẩm sinh.

Bên cạnh những lợi ích mang lại, việc ghép tế bào gốc cũng có những biến chứng xảy ra gây ra những ảnh hưởng lên nhiều cơ quan như hô hấp, tim mạch. Tổn thương cơ tim thường xảy ra sau ghép tế bào gốc tạo máu. Tỷ lệ bệnh tim mạch sau ghép tế bào gốc tạo máu khoảng 23% sau 25 năm ở những người có nguy cơ cao đặc biệt là những bệnh nhân ghép tế bào gốc đồng loài.1 Chính vì vậy việc theo dõi, đánh giá chức năng tim để phát hiện những biến cố sớm để có kế hoạch can thiệp sớm ở nhóm bệnh nhân ghép tế bào gốc tạo máu là rất cần thiết.

Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu đánh giá rối loạn chức năng tim sau ghép tế bào gốc tạo máu nhưng chưa có một đồng thuận nào về tiên lượng, cũng như các biện pháp phòng tránh để giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim mạch trên những bệnh nhân ghép tế bào gốc tạo máu. Tại Việt Nam, hiện tại chỉ có một nghiên cứu tiến hành trên đối tượng bệnh nhân sau ghép với thời gian theo dõi ngắn hạn sau 3 tháng 2. Với mục đích theo dõi nối tiếp để được thời gian theo dõi dài hơn, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim sau 6 tháng ở bệnh nhân có bệnh máu ác tính được ghép tế bào gốc tạo máu điều trị” với hai mục tiêu sau:

Đánh giá sự thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim sau 6 đến 12 tháng ở bệnh nhân có bệnh máu ác tính được ghép tế bào gốc điều trị.

Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi chức năng thất trái trên siêu âm tim ở những bệnh nhân trên.