Mối liên quan giữa kiểu gen VKORC1 - 1639 G>A và các biến cố do dùng thuốc chống đông nhóm kháng vitamin K ở các bệnh nhân van tim nhân tạo cơ học
DOI:
https://doi.org/10.58354/jvc.113.2025.894Từ khóa:
adverse events, artificial heart valve, oral anticoagulation, vitamin K antagonist, VKORC1-1639 polymorphismTóm tắt
Bệnh nhân mang van tim cơ học có chỉ định dùng thuốc chống đông máu nhóm kháng vitamin K suốt đời để phòng ngừa nguy cơ thuyên tắc mạch. [1,2] Tuy nhiên, các thuốc kháng vitamin K nói chung đều có nhược điểm là khoảng điều trị hẹp. Chính vì vậy người bệnh cần được theo dõi thường xuyên để thử xét nghiệm máu và chỉnh liều thuốc chống đông liên tục nhằm mục tiêu duy trì thuốc đạt ngưỡng điều trị tối ưu: tỷ lệ INR (International normalized ratio) trong khoảng từ 2,5 – 3,5 tùy theo loại van[1,2]. Nếu chỉ số đông máu vượt ra khỏi ngưỡng điều trị thì bệnh nhân sẽ gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng như thuyên tắc mạch hay xuất huyết có thể gây tử vong cho người bệnh [3,4]. Hiệu quả của việc sử dụng thuốc kháng đông được phản ánh thông qua chỉ số TTR ( time in therapeutic range): là thời gian chỉ số đông máu trong ngưỡng điều trị. TTR được tính bằng cách tính tỷ lệ phần trăm số lần INR đạt mục tiêu trên tổng số lần đo của người bệnh theo một công thức có tính thêm yếu tố thời gian giữa các lần khám [5-7]. Trong thời gian gần đây, nhiều nghiên cứu đã chứng minh đa hình gen VKORC1-1639 G>A có liên quan đến liều thuốc kháng vitamin K trên các bệnh nhân có chủng tộc châu Á, trong đó có Việt Nam [8-15]. Tuy vậy chưa có nhiều nghiên cứu chỉ ra sự liên quan giữa đa hình gen VKORC1-1639 và các biến cố khi dùng thuốc chống đông [16,17].
Với đặc thù điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, hàng năm tại các trung tâm tim mạch trên cả nước có tới hàng ngàn bệnh nhân di chứng bệnh van tim hậu thấp cần giải quyết bằng phẫu thuật thay van tim nhân tạo, do đó số lượng bệnh nhân cần theo dõi sau mổ với liệu pháp kháng đông rất lớn. Chúng tôi thực hiện đề tài với mục đích :
- Tìm hiểu mối liên quan giữa kiểu gen VKORC1-1639 G>A với tỷ lệ TTR ở các bệnh nhân van tim nhân tạo đang được dùng thuốc chống đông.
- Tìm hiểu mối liên quan giữa kiểu gen VKORC1-1639 G>A với các biến cố do dùng thuốc kháng đông như thuyên tắc mạch, xuất huyết.
Tài liệu tham khảo
Corrigendum to: 2021 ESC/EACTS Guidelines for the management of valvular heart disease: Developed by the Task Force for the management of valvular heart disease of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). Eur Heart J. 2022;43(21):2022. doi:10.1093/eurheartj/ehac051
Otto CM, Nishimura RA, Bonow RO, et al. 2020 ACC/AHA Guideline for the Management of Patients With Valvular Heart Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2021;143(5):e72-e227. doi:10.1161/CIR.0000000000000923
Cannegieter SC, Rosendaal FR, Briët E. Thromboembolic and bleeding complications in patients with mechanical heart valve prostheses. Circulation. 1994;89(2):635-641. doi:10.1161/01.cir.89.2.635
Christensen TD, Andersen NT, Attermann J, et al. Mechanical heart valve patients can manage oral anticoagulant therapy themselves. Eur J Cardiothorac Surg. 2003;23(3):292-298. doi:10.1016/s1010-7940(02)00817-5
Rosendaal FR, Cannegieter SC, van der Meer FJ, et al. A method to determine the optimal intensity of oral anticoagulant therapy. Thromb Haemost. 1993;69(3):236-239.
Biss TT, Avery PJ, Walsh PM, et al. Comparison of time within therapeutic INR range with percentage INR within therapeutic range for assessing long-term anticoagulation control in children: reply to a rebuttal. J Thromb Haemost. 2011;9(11):2332-2333. doi:10.1111/j.1538-7836.2011.04500.x
Li T, Chang CY, Jin DY, et al. Identification of the gene for vitamin K epoxide reductase. Nature. 2004;427(6974):541-544. doi:10.1038/nature02254
Rost S, Fregin A, Ivaskevicius V, et al. Mutations in VKORC1 cause warfarin resistance and multiple coagulation factor deficiency type 2. Nature. 2004;427(6974):537-541. doi:10.1038/nature02214
Oldenburg J, Bevans CG, Müller CR, et al. Vitamin K epoxide reductase complex subunit 1 (VKORC1): the key protein of the vitamin K cycle. Antioxid Redox Signal. 2006;8(3-4):347-353. doi:10.1089/ars.2006.8.347
Tie JK, Stafford DW. Structural and functional insights into enzymes of the vitamin K cycle. J Thromb Haemost. 2016;14(2):236-247. doi:10.1111/jth.13217
Rieder MJ, Reiner AP, Gage BF, et al. Effect of VKORC1 haplotypes on transcriptional regulation and warfarin dose. N Engl J Med. 2005;352(22):2285-2293. doi:10.1056/NEJMoa044503
Yuan HY, Chen JJ, Lee MT, et al. A novel functional VKORC1 promoter polymorphism is associated with inter-individual and inter-ethnic differences in warfarin sensitivity. Hum Mol Genet. 2005;14(13):1745-1751. doi:10.1093/hmg/ddi180
Schalekamp T, Brassé BP, Roijers JF, et al. VKORC1 and CYP2C9 genotypes and acenocoumarol anticoagulation status: interaction between both genotypes affects overanticoagulation. Clin Pharmacol Ther. 2006;80(1):13-22. doi:10.1016/j.clpt.2006.04.006
Bodin L, Verstuyft C, Tregouet DA, et al. Cytochrome P450 2C9 (CYP2C9) and vitamin K epoxide reductase (VKORC1) genotypes as determinants of acenocoumarol sensitivity. Blood. 2005;106(1):135-140. doi:10.1182/blood-2005-01-0341
Tomek A, Maťoška V, Kolářová T, et al. The bleeding risk during warfarin therapy is associated with the number of variant alleles of CYP2C9 and VKORC1 genes. Cardiology. 2013;125(3):182-191. doi:10.1159/000350407
Kawai VK, Cunningham A, Vear SI, et al. Genotype and risk of major bleeding during warfarin treatment. Pharmacogenomics. 2014;15(16):1973-1983. doi:10.2217/pgs.14.153
Trusler MB. Quality of warfarin management. Can Fam Physician. 2019;65(8):530.
White HD, Gruber M, Feyzi J, et al. Comparison of outcomes among patients randomized to warfarin therapy according to anticoagulant control: results from SPORTIF III and V. Arch Intern Med. 2007;167(3):239-245. doi:10.1001/archinte.167.3.239
Cannegieter SC, Rosendaal FR, Wintzen AR, et al. Optimal oral anticoagulant therapy in patients with mechanical heart valves. N Engl J Med. 1995;333(1):11-17. doi:10.1056/NEJM199507063330103
Connolly SJ, Pogue J, Eikelboom J, et al. Benefit of oral anticoagulant over antiplatelet therapy in atrial fibrillation depends on the quality of international normalized ratio control achieved by centers and countries as measured by time in therapeutic range. Circulation. 2008;118(20):2029-2037. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.107.750000
Misasi S, Martini G, Paoletti O, et al. VKORC1 and CYP2C9 polymorphisms related to adverse events in case-control cohort of anticoagulated patients. Medicine (Baltimore). 2016;95(52):e5451. doi:10.1097/MD.0000000000005451
